Finding Nemo (an eco-friendly sunscreen)

Je zonnecrème beschermt je huid tegen de zon, maar is ze ook zo lief voor het milieu?

(Scroll down for English.)

Je beschermt je huid om de twee uur of na elke frisse duik met een royale laag zonnecrème? Zo hoort het ook, maar de kans bestaat dat de formule koraal en ander leven in de zee schaadt. In 2008 publiceerde professor Roberto Danovaro al een wetenschappelijke studie in National Geographic en The Times die aantoonde dat de meeste zonnecrèmes koraalriffen doden.

Vooral de filters oxybenzone, octinoxate, octocrylene, octisalate, avobenzone en homosalate zijn nefast. Die bleken koraalriffen af, maken hen minder goed bestand tegen klimaatsveranderingen en misvormen babykoraal. Maar ook ander oceaanleven, denk aan vissen en plankton, kunnen worden aangetast door zonnecrème.

Onderzoekers gaan er van uit dat één vierde van de zonnecrème-ingrediënten in de oceaan terecht komt. Gelukkig bestaan er ook ecovriendelijke formules die je strandvakantie aangenaam voor jezelf én Nemo en zijn vriendjes maken. Hawaii maakt het je in de toekomst makkelijk en verbiedt vanaf januari 2021 de verkoop van zonnecrèmes met  oxybenzone en octinoxate op zijn eilanden. Plan je een duik in onze Noordzee – die ook het mariene leven kan schaden omdat veel filters nu eenmaal oplossen in water – dan moet je zelf wat research doen en de ingrediëntenlijst op je zonneproduct scannen.

Bij ecovriendelijke zonneproducten denk je haast automatisch aan natuurlijke(re) formules en minerale filters die liever zouden zijn voor het milieu dan de doorsnee chemische. (Beide soorten beschermen even goed tegen de zon, maar op een andere manier. Een minerale filter blijft op de huid liggen en reflecteert uv-stralen, een chemische dringt in de huid en absorbeert ze. De eerste wordt meestal beter verdragen door de gevoelige huid en beschermt zodra je ze smeert. Een chemische filter heeft zo’n half uurtje de tijd nodig om zijn werk te doen.)

Nieuw in de categorie natuurlijke zonnebescherming is Edelweiss Zonnelotion (€ 14,99 en € 22,99) van Weleda, de eerste zonnecrème van het Duitse cosmeticamerk. Het koos voor de minerale filter titaniumdioxide, ontwikkelde een fotostabiele formule waardoor de SPF langer optimaal blijft werken (filters breken af in zonlicht, de ene doet dat sneller dan de andere) en gebruikt edelweissextract als antioxidant om de huid te helpen de door de zon aangericht schade te beperken.

Weleda mijdt minerale filters die als nanodeeltjes in een formule worden gebruikt. Die piepkleine deeltjes zouden gevaarlijk kunnen zijn voor je lichaam en invloed kunnen hebben op je hormonen, maar daarrond moet nog meer onderzoek worden gedaan. Volgens sommigen dringen ze niet in de huid, volgens anderen wel. Ze inademen – als ze in een spray zitten met andere woorden – zou sowieso af te raden zijn omdat ze op die manier in het lichaam terecht komen. De reden waarom de beautywereld nanodeeltjes gebruikt is omdat ze een oplossing zijn voor de witte waas die traditionele minerale filters zoals die van Weleda op de huid achterlaten. Anderzijds zie je op die manier wel meteen waar je Weleda’s zonnelotion hebt gesmeerd en waar je nog moet smeren.

Mineraal betekent niet automatisch lief voor de oceaan. Volgens cosmeticamerk Aethic tasten de minerale filters titaniumdioxide en zinkoxide plankton aan. Het ontwikkelde een gepatenteerde milieucompatibele formule voor zijn Aethic Sôvée Triple-Filter Ecocompatible Sunscreen SPF50 (€ 69,95). Elk ingrediënt werd door een universitair onderzoeksteam onder leiding van professor Danovaro apart getest op vis- en koraalvriendelijkheid, daarna werd de volledige formule nogmaals getest om zeker te zijn dat ze het mariene leven niet schaadt. Het merk koos drie filters waaronder Photamin, een filter die van nature in zeewier wordt gevonden en ook als antioxidant werkt.

Ook meer ‘traditionele’ merken lanceren milieuvriendelijke(re) formules die beter zijn voor het oceaanleven. Avène gebruikt al enkele jaren vier niet-wateroplosbare filters in zijn silicoonvrije zonneproducten. (Geen siliconen betekent dat de formules beter biologisch afbreekbaar zijn. Maar – interessant detail – biologisch afbreekbaar betekent niet per se onschadelijk voor het milieu. Ecocompatibel betekent dat wel.)

De filters in Waterlover Sun Milk (€ 35) van Biotherm kregen dan weer een ecocertificaat na zeven jaar research en 200 tests. Alle formules werden getest op zoetwaterplankton en op organismen die de biodiversiteit van zout en zoet water representeren. De formule is – zonder de filters – voor 96% afbreekbaar. (Voor de recycleerbare packaging wordt 14% minder plastic gebruikt dan voor de andere packaging van het merk.) Dat klinkt allemaal goed, zeker omdat de formule nog steeds licht en aangenaam om smeren is. Maar je kan je wel afvragen waarom het merk, dat de oceanen sinds 2012 helpt beschermen met zijn Water Lovers-project, niet enkel en alleen maar ecovriendelijke zonnefilters produceert. (Zijn andere zonneproducten hebben die niet.)

IN ENGLISH PLEASE!

Your sunscreen may be protecting your skin against the harmful rays of the sun but is it as nice and protecting for the life under the sea?

You protect your skin every two hours or after every swim with a thick layer of sunscreen? Perfect. But did you know its formula could harm corals and other sea life? In 2008 professor Roberto Danavaro published a scientific study in National Geographic and The Times that showed most sunscreens kill coral reefs.

Especially the filters oxybenzone, octinoxate, octocrylene, octisalate, avobenzone and homosalate are bad for reefs. They decolour them, make them less resistant to climate change and deform baby coral. Other ocean life, like fish and plankton, are harmed, too.

Researchers estimate one fourth of sunscreen ingredients ends up in the ocean. Luckily there are eco-friendly formulas that make your beach holiday pleasant for you AND Nemo and his friends. Hawaii makes it easy for consumers and forbids selling sunscreen with oxybenzone and octinoxate on its islands from January 2012 onwards. If you are planning a swim in the North Sea – that can also harm sea life as a lot of filters dissolve in water – you need to do some research yourself and check the INCI list on your sunscreen.

If you think of eco-friendly sunscreen you automatically think of (more) natural formulas and mineral filters that are supposed to be better for the environment than your regular chemical ones. (Both protect against the sun but in a different way. Mineral filters stay on skin and reflect UV, chemical ones penetrate into skin and absorb the rays. The former suits sensitive skin better on average and protects you as soon as you apply it. A chemical filter needs about half an hour to do its job properly.)

New in the natural sunscreen department is Weleda’s Edelweiss Sunlotion (14,99 € and 22,99 €), the first sunscreen of the German cosmetics brand. It chose mineral filter titanium dioxide, developed a photostable formula, meaning the SPF works effectively for a long time – filters degrade when exposed to sunlight, the rate of degradation is variable – and uses edelweiss extract as an antioxidant to help skin cope better with sun exposure.

The mineral filter is a non-nano one, meaning the brand avoids using nanoparticles. Those tiny particles could be dangerous and disrupt hormones but more research needs to be done. Some people claim they penetrate skin, others say they don’t. Breathing them in – when using a spray containing them – is discouraged as that way, they enter the body. The reason why the beauty world uses nanoparticles is because they do not leave behind a white layer like traditional, non-nano mineral filters like Weleda’s do. On the other hand, you can see exactly where you put your sunscreen when you are using a traditional mineral filter and where you still need to apply it.

Mineral, however, does not automatically mean ocean-friendly. According to cosmetics brand Aethic mineral filters titanium dioxide and zinc oxide harm plankton. It developed a patented ecocompatible formula for its Aethic Sôvée Triple-Filter Ecocompatible Sunscreen SPF50 (69,95 €). Each ingredient was tested separately by a research team, led by professor Danovaro, to make sure it was fish and coral-friendly. The formula itself was tested too to make sure it does not harm ocean life. The brand chose three safe filters. One of them is Photamin, a filter that is naturally found in seaweeds and protects against UV but also works as an antioxidant.

Some ‘traditional’ skincare brands are launching more environment-friendly formulas, too. Avène has been using four non-soluble filters in its silicon-free sunscreens for the past couple of years. (No silicons means the formulas are more biodegradable. But – interesting fact – biodegradable does not necessarily mean it does not harm the environment or the oceans at all. Only ecocompatible does.)

The filters in Biotherm’s Waterlover Sun Milk (35 €) got an eco certificate after seven years of research and 200 tests. All formulas were tested on sweet water plankton and on organisms that represent the biodiversity of salt and sweet water. The formula without the filters is 96% biodegradable. (The packaging is recyclable and uses 14% less plastics than the regular packaging of the brand.) That all sounds great, especially since the textures are still light and pleasant to apply, but you could ask yourself why the brand – that has been protecting oceans since 2012 with its Water Lovers project – still produces non-oceanfriendly sunscreens, too.